گلودرد کودکان | چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
گلودرد در کودکان یکی از مشکلات رایج است که می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند. در اینجا به توضیح کامل درباره علل، علائم، درمان‌ها و پیشگیری از گلودرد در کودکان پرداخته می‌شود.
علل گلودرد در کودکان
گلودرد می‌تواند ناشی از عوامل ویروسی یا باکتریایی باشد. در اینجا به برخی از علل رایج گلودرد در کودکان اشاره می‌شود:
الف) علل ویروسی:
1- سرماخوردگی:
ویروس‌های رایج مانند ویروس‌های رینوویروس یا ویروس‌های کرونا می‌توانند باعث گلودرد شوند.
2- آنفلوانزا:
آنفلوانزا یک بیماری ویروسی است که همراه با گلودرد، تب، سرفه و بدن‌درد بروز می‌کند.
3- ویروس اپشتاین بار:
این ویروس باعث بروز مونونوکلئوز (تب غده‌ای) می‌شود که یکی از علائم آن گلودرد شدید است.
4- ویروس‌های دیگر:
ویروس‌هایی مانند آدنوویروس، ویروس سین سیشیال تنفسی (RSV) و پارا آنفلوانزا نیز می‌توانند باعث گلودرد شوند.
ب) علل باکتریایی:
1- عفونت استرپتوکوکی (استرپ گلو):
این نوع گلودرد که ناشی از باکتری استرپتوکوک است، یکی از علل رایج گلودرد باکتریایی در کودکان است.
2- عفونت‌های باکتریایی دیگر:
ممکن است گلودرد ناشی از عفونت‌های باکتریایی دیگری مانند مایکوپلاسما یا کلبسیلا باشد.
ج) علل دیگر:
1- آلرژی‌ها:
حساسیت به مواد آلرژی‌زا مانند گرده، خاک، یا موی حیوانات می‌تواند باعث گلودرد و تحریک گلو شود.
2- آسیب یا خشکی گلو:
فریاد زدن زیاد، صحبت کردن طولانی مدت، یا محیط‌های خشک می‌تواند باعث خشکی و درد در گلو شود.
3- ریفلاکس معده به مری:
در برخی از کودکان، برگشت اسید معده به مری می‌تواند باعث تحریک گلو و گلودرد شود.
علائم گلودرد در کودکان
گلودرد می‌تواند با علائم مختلفی همراه باشد که شامل:
1- درد یا احساس خراش در گلو
2- تب یا درجه حرارت بالا
3- سرفه خشک یا با خلط
4- مشکلات در بلع غذا یا مایعات
5- التهاب لوزه‌ها و غدد لنفاوی
6- ضعف و بی‌حالی عمومی
7- کاهش اشتها
8- گرفتگی صدا
9- آبریزش بینی یا احتقان بینی
10- دل‌درد یا تهوع (در برخی موارد)
تشخیص گلودرد در کودکان
تشخیص علت دقیق گلودرد در کودک معمولاً نیاز به مشاوره با پزشک دارد. پزشک ممکن است از طریق معاینه فیزیکی، سوالات مربوط به علائم و برخی آزمایشات مانند تست استرپتوکوکی (برای شناسایی عفونت استرپتوکوکی) یا آزمایش خون (برای ویروس‌ها یا عفونت‌های دیگر) اقدام کند.
درمان گلودرد در کودکان
درمان گلودرد بستگی به علت آن دارد:
الف) درمان گلودرد ویروسی:
1- استراحت و مایعات:
مصرف مایعات فراوان برای حفظ رطوبت بدن و گلو توصیه می‌شود.
2- آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای ضد احتقان:
برای تسکین گرفتگی بینی و گلودرد.
3- مسکن‌ها:
داروهایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن برای کاهش تب و تسکین درد استفاده می‌شوند.
ب) درمان گلودرد باکتریایی (استرپ گلو):
آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورتی که گلودرد ناشی از عفونت استرپتوکوکی باشد، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. این داروها باید تمام دوره درمان مصرف شوند تا از بروز عوارض جلوگیری شود.
ج) درمان گلودرد ناشی از آلرژی:
داروهای ضد آلرژی: شامل آنتی‌هیستامین‌ها و اسپری‌های بینی برای کاهش علائم آلرژی.
اجتناب از محرک‌های آلرژی‌زا.
د) درمان سایر علل:
✅ مراقبت‌های حمایتی: برای گلودرد ناشی از خشکی یا آسیب گلو، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، نوشیدن مایعات گرم و استراحت گلو مفید است.
✅ داروهای ضد رفلاکس معده: برای کاهش اثرات برگشت اسید معده به گلو.
پیشگیری از گلودرد در کودکان
برای پیشگیری از گلودرد می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
✅ شستشوی دست‌ها: آموزش به کودکان برای شستن دست‌ها به طور مرتب، به ویژه پس از عطسه یا سرفه.
✅ اجتناب از تماس با افراد بیمار: به ویژه در فصل‌های بیماری‌های ویروسی یا باکتریایی.
✅ رعایت بهداشت دهان و دندان: استفاده از مسواک و شستشوی منظم دهان.
✅ تقویت سیستم ایمنی: مصرف غذاهای سالم و متنوع، خواب کافی و ورزش.
✅ مرطوب نگه داشتن محیط: استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده هوا در فصل‌های خشک.
زمان مراجعه به پزشک
اگر گلودرد کودک به مدت طولانی ادامه یافت یا همراه با علائم شدید مانند تب بالای ۳۹ درجه، مشکلات تنفسی، یا خروج چرک از گلو باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
با توجه به این نکات، گلودرد در کودکان معمولاً مشکلی نگران‌کننده نیست، اما در موارد خاص نیاز به بررسی و درمان دقیق‌تری دارد.
عوارض این درد در کودکان
اگر گلودرد به درستی درمان نشود، ممکن است به برخی از عوارض جدی‌تر منجر شود. این عوارض می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
الف) عوارض ناشی از عفونت استرپتوکوکی (استرپ گلو):
✅ تب روماتیسمی: یک بیماری التهابی که می‌تواند به قلب، مفاصل و دستگاه عصبی آسیب بزند.
✅ نفریت (التهاب کلیه‌ها): این وضعیت می‌تواند باعث کاهش عملکرد کلیه‌ها شود.
✅ آبسه (عفونت چرکی): ممکن است به دلیل عفونت استرپتوکوکی در اطراف لوزه‌ها یا در گلو آبسه ایجاد شود.
ب) عوارض ویروسی:
مونونوکلئوز (تب غده‌ای): عفونت ویروسی اپشتاین بار می‌تواند باعث بزرگ شدن طحال و کبد، گلودرد شدید و خستگی طولانی شود.
آبریزش مداوم و گرفتگی بینی: که ممکن است منجر به مشکلات تنفسی و عفونت‌های ثانویه شود.
ج) عوارض آلرژیک:
- آسم: در صورت عدم درمان آلرژی‌ها، ممکن است گلودرد با مشکلات تنفسی و آسم همراه شود.
- سینوزیت مزمن: التهاب و عفونت در سینوس‌ها می‌تواند باعث گلودرد مداوم و مشکلات تنفسی شود.
د) مشکلات تنفسی:
گلودرد ممکن است به ویژه در مواردی که با التهاب یا عفونت همراه است، منجر به مشکلات تنفسی مانند خس‌خس یا تنگی نفس شود. این وضعیت به ویژه در کودکان کوچک‌تر باید جدی گرفته شود.
ملاحظات خاص در درمان
در درمان گلودرد در کودکان، باید برخی نکات را در نظر گرفت:
⭐ استفاده از داروهای تجویزی: برخی داروها ممکن است برای کودکان مناسب نباشند یا در سنین مختلف باید با دوز متفاوت مصرف شوند. همیشه دستور پزشک را برای استفاده از داروها رعایت کنید.
⭐ استفاده از داروهای ضد درد: اگر کودک شما در حال تجربه گلودرد است، می‌توانید از مسکن‌هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن برای تسکین درد و تب استفاده کنید. البته برای کودکان زیر 6 ماه نباید از داروهای خاصی مثل ایبوپروفن استفاده شود.
⭐ مراقبت از کودک در منزل: در صورتی که کودک تب دارد، باید او را در اتاقی خنک نگه دارید و مایعات فراوان بدهید تا دچار کم‌آبی نشود. استفاده از کمپرس سرد نیز می‌تواند برای کاهش تب مؤثر باشد.
راهکارهای خانگی برای تسکین درد گلو
در کنار درمان‌های پزشکی، برخی روش‌های خانگی می‌توانند به تسکین گلودرد در کودکان کمک کنند:
⭐ نوشیدنی‌های گرم: نوشیدنی‌های گرم مانند چای گیاهی بدون کافئین یا آب گرم با عسل می‌تواند به تسکین گلودرد کمک کند.
⭐ غرغره آب نمک: اگر کودک قادر به غرغره باشد (برای کودکان بالای 6 سال)، غرغره با آب نمک گرم می‌تواند به تسکین گلودرد کمک کند.
⭐ مرطوب کردن هوای اتاق: استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده هوا یا قرار دادن یک کاسه آب در کنار بخاری می‌تواند به کاهش خشکی گلو کمک کند.
⭐ عسل و لیمو: در صورتی که کودک بالای یک سال باشد، مصرف عسل و لیمو می‌تواند به تسکین گلودرد کمک کند. عسل خواص ضدباکتریایی دارد و لیمو می‌تواند باعث کاهش التهاب شود.
⭐ استراحت: استراحت کافی برای سیستم ایمنی کودک بسیار مهم است. اگر کودک دچار گلودرد است، باید به او فرصت کافی برای استراحت بدهید.
نکات مهم در مراقبت از کودک با گلودرد
1- مراقبت از تب: اگر کودک تب بالایی دارد یا تب به مدت طولانی ادامه می‌یابد، باید از داروهای تب‌بر استفاده کنید و در صورت عدم کاهش تب، به پزشک مراجعه کنید.
2- پرهیز از محیط‌های آلوده: کودک را از محیط‌های آلوده و سرد نگه دارید تا وضعیتش بدتر نشود.
3- خودداری از استعمال دخانیات و دود: در صورتی که در خانه سیگار کشیده می‌شود، باید از کشیدن سیگار در نزدیکی کودک خودداری کنید، زیرا دود سیگار می‌تواند گلودرد و مشکلات تنفسی را تشدید کند.
مهرسا کیانی هستیم، برنامه نویس و توسعه دهنده ی وب و در وبسایت اینفایل مدیریت سی ام اس رو بر عهده دارم.
